De boeken die ik afgelopen jaar gelezen heb, gingen over mensen met specifieke neurologische eigenschappen. Namelijk de eigenschappen van hoogsensitiviteit, hoogbegaafdheid, autisme specifiek bij vrouwen en AD(H)D. Wat deze groepen mensen gemeen hebben, is dat hun zenuwstelsel wat anders werkt dan gemiddeld. De groepen zijn ook verwant met elkaar, ze liggen aan hetzelfde uiteinde van het neurologische spectrum. Samen worden ze ook wel neurodivergent genoemd. Deze maand de boektitels over de eerste paar groepen, volgende maand de andere.

De valkuil bij het benoemen van een groep is dat het stigmatiserend kan werken. En toch verheldert het ook enorm, om te weten hoe jezelf of een ander in elkaar steekt. Met voorzichtigheid bied ik dan ook de titels aan die mij het meeste aanspraken over de verschillende groepen. Gebruik deze kennis met respect, naar jezelf en naar anderen, wie het ook betreft.

Hoogsensitiviteit

Hét boek over hoogsensitiviteit is ‘Hoogsensitieve personen’ van Elaine Aron, ook wel HSP’ers genoemd. Aron is psychotherapeut, onderzoekspsycholoog en zelf HSP’er. Ze legt op een verhelderende wijze vanuit de wetenschap en haar privé- en werkervaring uit, hoe hoogsensitiviteit je leven op alle gebieden beïnvloedt. HSP’ers beschikken over een zenuwstelsel dat meer prikkels oppikt en doorgeeft dan gemiddeld. De meeste mensen zijn in staat om prikkels zoals bijvoorbeeld harde geluiden te negeren. Bij HSP’ers komen prikkels ongefilterd door, met als gevolg dat een stimulerende omgeving uitputtend voor hen werkt. HSP’ers hebben hersteltijd nodig na te veel stimulering. Het vraagt oefening van een HSP’er om een goede balans te vinden tussen doen en laten. Aron geeft praktische handvaten om tot die persoonlijke balans te komen.

Boek: ‘Hoogsensitieve personen’ van Elaine Aron (in English available ‘The highly sensitive person’)

Hoogbegaafdheid

Op het gebied van hoogbegaafdheid zijn veel boeken en wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. Hoogbegaafd zijn betekent meer dan een goed stel hersens hebben. Hoogbegaafden zijn intenser, sensitiever en idealistischer. En ze zijn zich meer bewust van onsamenhangend en niet-authentiek gedrag van anderen, met andere woorden als iemand A zegt en B doet. Ze zijn vaak goed in een specifiek onderwerp of vaardigheid en/of heel erg breed georiënteerd, waardoor ze verbanden zien tussen verschillende vakgebieden die anderen niet zien.

Het boek dat een bijzondere indruk bij me achterliet, was ‘Uitzonderlijk talent’ van Frans Corten. Corten beschrijft op eerlijke, heldere, constructieve, maar vooral empathische wijze hoe het is om hoogbegaafd of op een andere manier uitzonderlijk te zijn. Hoogbegaafdheid klinkt misschien leuk, maar vraagt net als hoogsensitiviteit een zelfregulatie waar je zelf niet altijd uitkomt met klachten als gevolg. Zoals bijvoorbeeld niet goed uit de verf komen op je werk, je weg moeilijk kunnen vinden in het leven of depressiviteit. Hoogbegaafden bevatten een diversiteit, complexiteit en diepgang waar ze mee dienen te leren omgaan. Door zicht te krijgen op hoe hoogbegaafdheid zich in het algemeen uit en specifiek bij jou, kan je keuzes maken die beter bij je passen. ‘Uitzonderlijk talent’ geeft je een bemoedigende duw in de goede richting.

Boek: ‘Uitzonderlijk talent’ van Frans Corten (in English available ‘Exceptional talent’)

Een ander boek dat me aansprak en dat de diversiteit, complexiteit en diepgang van hoogbegaafden samenvat in de titel, is ‘Your rainforest mind’. De schrijfster, Paula Prober, is psychotherapeut gespecialiseerd in hoogbegaafdheid en daarmee samenhangende problematiek zoals perfectionisme, passiviteit en eenzaamheid. Ze beschrijft op verhalende wijze welke kenmerken hoogbegaafden hebben, tegen welke problemen ze aanlopen, welke typen hoogbegaafdheden er zijn en wat er aan literatuur beschikbaar is. Samen met de voorbeelden uit haar praktijk vormt het een rijk geschakeerd boek, net als de doelgroep zelf.

Boek: ’Your rainforest mind’ van Paula Prober (alleen in het Engels verkrijgbaar)

Heb je een boek gelezen over hoogsensitiviteit of hoogbegaafdheid waar je veel aan hebt gehad? Leuk als je me de titel mailt met een korte toelichting waarom het je zo aansprak.